Każdego dnia towarzyszą nam różnorodne emocje – od radości, poprzez strach, a skończywszy na złości. Są wszędzie – również możemy zobaczyć je w sztuce, która nas otacza.
Emocje są bliskie praktycznie każdemu człowiekowi. Mają różne odmiany i pozwalają nam na pełniejsze korzystanie z życia. Zachęcają nas do różnych działań, nie zawsze przemyślanych, dają ekscytację, pozwalają na metaforyczne przenoszenie gór. Pojawiają się często nagle i niespodziewanie, aby szybko zniknąć lub ustąpić miejsca innym.
Różnorodne emocje stanowią także inspirację dla sztuki. Artyści potrafią zatrzymać je w swoich wyjątkowych dziełach, przekazując je swoim odbiorcom. Tak naprawdę wszystkie przejawy sztuki są w jakiś sposób nacechowane emocjami artystów – nawet jeśli nie możemy tego odczytać na pierwszy rzut oka. Co więcej, artyści są także w stanie wpłynąć na stan emocjonalny odbiorców swoich dzieł i najlepsi z nich robią to bardzo skutecznie.
W jaki sposób emocje są wyrażane w dziełach sztuki? Jak dzieła sztuki są w stanie kształtować nasz stan emocjonalny? Czy odczuwane pod wpływem dzieł emocje mają wpływa na nasze życie?
Jak wyraża się emocje w sztuce?
Często przy obcowaniu z danym dziełem sztuki możemy zauważyć zmianę naszego stanu emocjonalnego. To wyjątkowa umiejętność dzieł, przez które artysta jest w stanie wpływać na widzów.
Niekiedy przy oglądaniu jakiegoś dzieła pojawia się u nas uczucie smutku, nostalgii, tęsknoty. Innym razem możemy poczuć radość i euforię. Zdarzają się również i takie dzieła, które mogą wywoływać u odbiorców uczucie niepokoju czy wręcz strachu. To wszystko możliwe jest dzięki wykorzystaniu przez artystę odpowiednich technik twórczych.
Emocje można wyrażać w różnych objawach sztuki, ale skupmy się przede wszystkim na jednym gatunku sztuki, a mianowicie na malarstwie. To właśnie on pozwala na pełne zaprezentowanie różnych stanów emocjonalnych poprzez dobór odpowiedniej techniki malarskiej oraz kolorów.
Uzdolniony malarz jest w stanie zaprezentować emocje z wykorzystaniem różnorodnych operacji malarskich – duże znaczenie mają przede wszystkim wybrane przez niego kolory, a także kształty oraz linie, które nadają dziełu taki, a nie inny wygląd. Poniżej prezentujemy przykładowe zabiegi:
Radość:
- żywe, „cukierkowe” barwy, które mogą mieć odcień ciepły lub zimny
- proporcjonalne kształty
Miłość:
- łagodne, pastelowe odcienie różu, czerwieni, niekiedy łączone z czernią
- kształty podkreślające piękno postaci zaprezentowanych na obrazach
Smutek:
- matowe, zimne barwy, najczęściej czernie, szarości, biel, niekiedy także barwy złamane
- zniekształcone, zaburzone proporcje na obrazach
Operowanie odpowiednimi kształtami i kolorami jest bardzo skuteczną metodą na kształtowanie emocji podczas odbioru dzieła sztuki. To tylko przykładowe metody, które stosowane są przez artystów, ponieważ również są oni w stanie uzyskać inne efekty – wystarczy tylko zapoznać się z różnymi dziełami sztuki, aby się o tym przekonać.
Zatem przy samodzielnej interpretacji dzieła sztuki warto także zwrócić uwagę na te właśnie kwestie, ponieważ wtedy jesteśmy w stanie dowiedzieć się, ja od strony technicznej artysta jest w stanie kierować naszymi emocjami – tym, jak odbieramy jego dzieło.
Oczywiście, musimy pamiętać o tym, że nie ma jedynej słusznej interpretacji żadnego dzieła sztuki. Sam fakt, że artysta zastosował takie, a nie inne zabiegi, nie oznacza jednak wcale, że zawsze muszą one wywoływać u odbiorców takie same emocje. Zdarza się, że reakcje na dane dzieło są skrajnie różne. Nie oznacza to jednak wcale, że któryś z widzów jest w błędzie – reakcji i interpretacji jest tak dużo, jak dużo jest odbiorców sztuki, dlatego warto zdawać sobie sprawę z tego, że każda z nich może być inna, ale też żadna nie jest niepoprawna.
Emocje artysty a emocje ukazane na obrazie
Interesującym tematem dla ekspertów zajmujących się dziełami sztuki, ale również dla każdego, kto lubi z nią obcować, jest także kwestia emocji artysty ukazywanych przez przygotowywane przez niego dzieła.
Nie zawsze zdarza się tak, że dzieło wywołujące w widzach określony stan emocjonalny, na przykład smutek czy strach, jest odbiciem stanu emocjonalnego artysty, który w danym momencie je tworzył. Wielu badaczy sztuki poświęca jednak dużo czasu na to, aby odkryć, jakie emocje towarzyszyły wtedy twórcom.
W takich analizach bardzo pomocne jest bliższe zapoznanie się z biografią czy też innymi informacjami na temat artysty, na przykład z pamiętników, ówczesnych gazet, listów. Jest ona wtedy w stanie zaprezentować badaczom zmiany w życiu artysty, które mogły mieć wpływ na to, że tworzył on w danym okresie takie, a nie inne dzieła.
Zatem dzieła sztuki mogą także stanowić swoistego rodzaju papierek lakmusowy informujący o tym, w jakim stanie emocjonalnym znajdował się dany artysta. Wielu badaczy wskazuje, że u niektórych twórców określone emocje wyrażały się poprzez stosowanie określonych kolorów czy też danej tematyki. To bardzo interesujące rozważania, które są w stanie przybliżyć nam sylwetkę artysty jako człowieka, którym targają podobne jak nami emocje.
Więcej informacji na ten intrygujący temat można znaleźć w różnych publikacjach poświęconych artystom oraz sztuce – można znaleźć je także w internecie. Osoby zafascynowane konkretnymi osobami twórców na pewno zainteresują się taką właśnie lekturą, która pozwoli im na zajrzenie „za kulisy” pracy malarza.
Czy dzieła sztuki mogą zmieniać nasze życie przez emocje?
Zatem dzieła sztuki, na przykład obrazy, nie tylko są w stanie prezentować nam emocje artysty, ale również mogą wpływać na to, jak samodzielnie się czujemy. Na tym polega potęga sztuki, która poprzez obraz może wywoływać u obserwatorów konkretne stany emocjonalne.
Przykładowo, dzieło sztuki wyrażające radość również jest w stanie wywołać podobny stan emocjonalny u odbiorcy. Gdy będziemy często obcowali z takimi dziełami, możemy częściej mieć dobry humor i w inny sposób patrzeć na otaczający nas świat. Takie obrazy doskonale sprawdzają się w domach, na przykład można powiesić je w salonie albo w pokoju dziecka.
Z kolei dzieła sztuki, które mają raczej mroczny wygląd, poruszają trudną tematykę, na przykład wojen, śmierci czy cierpienia, również są w stanie przelać towarzyszące im emocje na odbiorcę, skłaniają go wtedy do refleksji, a także są w stanie wywołać u niego nawet stan smutku czy strachu.
W przypadku obrazów prezentujących idylliczne krajobrazy, można uzyskać efekt relaksu, podobnie jak przy patrzeniu na kojącą naturę. Właśnie dlatego takie obrazy doskonale sprawdzają się we wnętrzach, w których chcemy wypoczywać, zrelaksować się.
Przykładowe efekty emocjonalne, jakie można uzyskać dzięki odpowiedniemu doborowi obrazów:
- relaks – dzieła sztuki o stonowanych kolorach, na przykład zielonym, niebieskim, dzieła przedstawiające naturę, takie obrazy doskonale sprawdzą się w salonie, sypialni, ale również w różnych obiektach takich jak hotele, restauracje czy Spa
- energia – możemy naładować się energetycznie wtedy, gdy wybierzemy obrazy o kolorach dynamicznych, na przykład pomarańczowym, żółtym czy czerwonym, które mają radosną tematykę, dużą dawkę pozytywnej energii niesie również sztuka nowoczesna
- zaduma – do zadumy nakłaniają przede wszystkim obrazy prezentujące różne historyczne wydarzenia, obrazy w ciemniejszej kolorystyce, obrazy o poważnej tematyce najczęściej znajdują się w gabinetach prawników, polityków, ale również można zastosować je w salonie
- skupienie – stan skupienia można uzyskać dzięki obrazom nowoczesnym, bez znacznej ilości szczegółów, o zgaszonych, stonowanych kolorach
Zatem wtedy, gdy zależy nam na udekorowaniu pomieszczenia dziełami sztuki, powinniśmy także zwrócić uwagę na ich tematykę, ponieważ będzie ona wpływała na nasz stan emocjonalny.
Podsumowując, emocje od zawsze towarzyszyły sztuce. Sztuka również stała się swoistym sposobem na ich zapisanie oraz przekazanie odbiorcy. Artyści dzięki odpowiednim operacjom malarskim są w stanie sprawić, że widz obcujący z danym dziełem zacznie odczuwać określone emocje, na przykład relaks czy radość. To bardzo ważne wtedy, gdy chcemy także dobrać odpowiednie obrazy do swojego domu.