Blog

Co oznacza sygnatura obrazu, autentyczność obrazów


sygnatura-obrazu

Autentyczność obrazów – co oznacza sygnatura obrazu?

Na niektórych obrazach możemy zobaczyć sygnatury artystów. Na innych nie można ich znaleźć. Czym dokładnie jest sygnatura stosowana w malarstwie?

Niekiedy ustalenie autorstwa danego dzieła może nastręczyć sporo trudności. Nie każdy twórca podpisuje swoje obrazy. Są jednak i tacy, którzy na swoich dziełach stosują rozpoznawalne oznaczenia, a tym samym identyfikacja ich dzieł jest jeszcze łatwiejsza.

Mowa tutaj dokładnie o sygnaturze, która pełni kilka różnych funkcji. Każdy, kto zainteresowany jest malarstwem, powinien wiedzieć dokładnie, czym jest sygnatura, a także jakie posiada znaczenie. Dla spragnionych wiedzy przygotowaliśmy specjalny poradnik – zapraszamy do lektury!

  • Sygnatura – co to jest?
  • Czym jest sygnatura artysty?
  • Jakie funkcje pełni sygnatura?
  • Czy obraz musi zawierać sygnaturę?
  • Sygnatury a autentyczność obrazów
  • Jak sprawdzić autentyczność obrazu na podstawie sygnatury?

Sygnatura – co to jest?

Samo słowo „sygnatura” pochodzi z języka łacińskiego. „Signatura” to oznaczenie lub pieczęć, co jest związane ze słowem „signare”, czyli znaczyć lub pieczętować.

Definicja sygnatury wskazuje, że jest to znak lub ciąg znaków, który w sposób jednoznaczny i niepowtarzalny identyfikuje dany obiekt, na przykład dokument, przedmiot czy dzieło.

Sygnatura znalazła zastosowanie w wielu różnych dziedzinach. Przykładowo, może być umieszczona na mapie, stosowana jest sygnatura akt, plików czy danych, aby pozwolić na ich identyfikację.

Także jako sygnaturę traktuje się podpis osoby, który jest dla niej charakterystyczny ze względu na sposób złożenia, formę czy miejsce. Jednym z przykładów takiej sygnatury jest sygnatura artysty.

Czym jest sygnatura artysty?

Pod pojęciem takim jak sygnatura artysty znajduje się własnoręczny podpis artysty, który złożony jest na jego dziele. Sygnatura może wówczas składać się z:

  • imienia i nazwiska
  • nazwiska
  • inicjałów imienia i nazwiska
  • monogramu – litery lub kilku liter, które powiązane są ze sobą kompozycyjnie
  • charakterystycznego znaku wizualnego, na przykład z figurą geometryczną, zwierzęciem

Praktyka polegająca na sygnowaniu prac rozpowszechniła się w okresie renesansu, gdy sztukę zaczęto postrzegać w inny sposób – wówczas znaczenia nabrała osoba artysty, dlatego też sygnatury zaczęły być bardzo popularne.

Sygnatura artysty – proces powstawania

Artysta składa swoją sygnaturę na skończonym już dziele – jest to zatem ostatnie etap w procesie jego tworzenia. Wówczas umieszczenie na płótnie sygnatury jest uznawane jako symboliczne przypieczętowanie dzieła przez artystę, stwierdzenie, że jest ono skończone.

Malarze najczęściej posiadają swoją jedną, charakterystyczną dla nich sygnaturę, którą stosują na wszystkich swoich dziełach. Nie jest to jednak reguła, ponieważ artyści mogą posiadać także kilka różnych sygnatur, zmieniających się w czasie. W związku z tym badacze sztuki mogą na tej podstawie określić, z którego etapu twórczości malarza pochodzi konkretne dzieło.

Sygnatura zazwyczaj umieszczana jest na dole dzieła, ale również może znaleźć się w innych jego punktach. Niektórzy artyści ukrywają również sygnatury w swoich dziełach, dlatego ich odnalezienie może zająć nam trochę czasu.

W związku z różnorodnością sygnatur w użyciu znajdują się również specjalne katalogi, które zawierają podpisy najróżniejszych artystów. Jednym z najbardziej znanych katalogów jest ten, który został stworzony przez Johna Castagno – jego pierwszy katalog obejmował przeszło 10 tysięcy różnych sygnatur artystów.

Jakie funkcje pełni sygnatura?

Sygnatura umieszczona na obrazie może pełnić różne funkcje, dlatego też jest ona tak często spotykana, szczególnie w przypadku obrazów malowanych przed laty.

Jako podpis autora sygnatura pozwala na ustalenie autorstwa obrazu – dzięki temu możemy domniemywać, kto jest rzeczywistym twórcą konkretnego obrazu.

Sygnatura ma też szczególne znaczenie dla historyków dzieł sztuki. Na podstawie sygnatury, jak wskazaliśmy wcześniej, możliwe jest ustalenie etapu twórczości artysty, w którym dane dzieło zostało stworzone.

Również nie można zapominać o tym, że sygnatura jest ważna dla kolekcjonerów dzieł sztuki. W przeszłości, a także i dzisiaj jest traktowana jako sposób na nadanie dziełom autentyczności, dlatego też stanowi swoistego rodzaju zabezpieczenie przed fałszowaniem.

Oczywiście, nie oznacza to, że sygnatury nie można sfałszować, co robiono wielokrotnie na przestrzeni dziejów. Są jednak sposoby na to, aby określić, czy dzieło jest oryginalne, na podstawie samej sygnatury. Tym tematem zajmiemy się poniżej.

Sygnatury a autentyczność obrazów

Jeśli chcemy zakupić obraz namalowany przez artystę, wówczas nie możemy zapominać o tym, aby przed dokonaniem transakcji sprawdzić jego autentyczność. Gdy dzieło posiada właściwy certyfikat, wówczas sygnatura nie jest już tak ważna. Są jednak i takie obrazy, w których sygnatura nadal jest głównym sposobem na określenie ich autentyczności.

Autentyczność obrazów można określić na podstawie sygnatury na kilka różnych sposobów. Przykładowo, pod uwagę bierze się rodzaj sygnatury stosowanej przez artystę w danym okresie – gdy jest inna, wówczas można podejrzewać, że dzieło jest sfałszowane.

Sygnatura jako podpis artysty jest także unikatowa – właśnie dlatego nazywana jest również „artystycznym odciskiem palca”. Każdy twórca ma swój sposób na sygnowanie obrazów, podobnie jak każdy z nas ma inny podpis. W związku z tym obraz może być oddany odpowiedniej analizę grafologicznej, aby sprawdzić, czy rzeczywiście został stworzony ręką konkretnego artysty.

Stosuje się również innego rodzaju metody, które pozwalają na stwierdzenie, czy obraz jest autentyczny. Przykładowo, jeśli sygnatura jest „wtopiona” w obraz, wtedy oznacza to, że została naniesiona niedługo po jego wykonaniu, gdy farby były jeszcze mokre. Zatem wtedy, gdy sygnatura mocno odcina się na płótnie, wtedy może świadczyć to o tym, że została dodana już po namalowaniu dzieła, co może świadczyć również o jego nieautentyczności.

Można spotkać się również z badaniami polegającymi na ocenie składu chemicznego farby stosowanej do wykonania sygnatury, z badaniami UV, dlatego też specjaliści mają wiele różnych metod na to, aby na podstawie sygnatury określić, czy obraz rzeczywiście jest autentyczny.

Czy obraz musi zawierać sygnaturę?

Zasadniczo, sygnatura, która zawiera podpis autora dzieła, jest spotykana na wielu obrazach, ale nie jest również ich elementem obowiązkowym.

Oczywiście, brak sygnatury może w tym przypadku komplikować sprawę, na przykład może rodzić wątpliwości przy ustalaniu autora dzieła. Niemniej jednak w galeriach sztuki możemy znaleźć również takie dzieła, które sygnatur nie zawierają.

Brak sygnatur na dziełach sztuki związany jest przede wszystkim z upowszechnieniem się profesjonalnego, legalnego obrotu dziełami sztuki. W związku z tym znaczenie sygnatury jako sposobu potwierdzającego autentyczność obrazu nie jest już tak duże. Obecnie zamiast niej stosuje się różne certyfikaty, które poświadczają autorstwo i autentyczność dzieła.

Jak sprawdzić autentyczność obrazu na podstawie sygnatury?

Samodzielne sprawdzenie autentyczności obrazu na podstawie sygnatury może być bardzo trudne, jeśli nie posiadamy w tej dziedzinie odpowiedniej wiedzy czy materiałów, na przykład dostępu do katalogu sygnatur.

Właśnie dlatego wtedy, gdy chcemy kupić dzieło uznanego artysty, które opatrzone jest sygnaturą, warto zwrócić się do odpowiedniego rzeczoznawcy, który będzie mógł określić, czy rzeczywiście mamy do czynienia z dziełem, które jest autentyczne. Na podstawie wykonanej przez niego ekspertyzy możemy dowiedzieć się, czy rzeczywiście dzieło to zostało stworzone przez danego autora, a także, jaką posiada wartość.

Ważne jest również wybieranie renomowanych, godnych zaufania galerii sztuki, które oferują dzieła posiadające odpowiednie certyfikaty.

Osoby zainteresowane zakupem autentycznych dzieł sztuki zapraszamy serdecznie do bliższego zapoznania się z pełną ofertą naszej Galerii Kolor!